De China informatie club

Geplaatst op zondag 03 augustus 2008 @ 19:23 , 2786 keer bekeken

Stompneusapen

 Onbekende Chinese neuzenStompneusapen

De kuifmakaak Gorilla's Een vertederend voorval Heeft u wel eens van stompneusapen gehoord? Grote kans van niet, maar dat zal veranderen na het lezen van dit artikel. Stompneusapen komen in het wild bijna alleen voor in China, zijn sterk bedreigd, nauwelijks onderzocht, zien er zeer fraai uit en komen buiten China in slechts een handvol Japanse dierentuinen voor. En met een beetje geluk misschien over enige tijd ook in Diergaarde Blijdorp. Kortom, genoeg ingredi�nten voor een kennismaking met deze fascinerende apen.

Kennismaking

Er zijn 4 soorten stompneus-apen, die allen worden inge-deeld in de familie van de colubusachtigen. Ook bijvoor-beeld de langoeren behoren tot deze familie. Het gemeen-schappelijke kenmerk van deze apenfamilie is een maag die in verschillende compartimenten is opgedeeld. Dit is noodzakelijk om hun voornaamste voedsel-bron, bladeren, te kunnen verteren. De naam stompneus-aap hebben de dieren te danken aan hun kleine neus (eigenlijk ontbreekt de uitwendige neus grotendeels). Andere kenmerken van de familie der stompneusapen zijn:

 Het grote gewicht.

Mannetjes van de gouden stompneusaap kunnen meer dan 30 kg wegen, terwijl de mannen van de andere soorten ongeveer 15 kg wegen. Dit is duidelijk meer dan bijvoorbeeld de langoeren (max. 10 kg). Een lange staart (60-80 cm, net zo lang als het lichaam). Ze leven in kleine familiegroepjes (��n man met enkele vrouwtjes en kinderen), die zich bij elkaar aansluiten tot grote groepen, bestaande uit honderden dieren. Aan de rand van de groep bevinden zich enkele mannengroepen. Sterk uiterlijke verschillen tussen mannetjes en vrouwtjes. Ze leven, met uitzondering van de Tonkin stompneusaap, in gematigde klimaatzones en niet, zoals veel apen, in tropische gebieden.

De vrouwtjes zijn na circa 5 jaar volwassen en krijgen dan in het voorjaar 1 baby (met uitzondering 2). Het strikt geboorteseizoen heeft te maken met de sterke seizoenswisselingen in hun leefgebieden. Het is niet bekend hoe oud de dieren in het wild worden.

Soorten stompneusapen (Rhinopithecus)

 De belangrijkste kenmerken van de 4 soorten stompneusapen: Naam:GoudenYunnanGuizhouTonkin Latijnse naam:R. roxxellanaR. bietiR. brechichiR. avunculus

Leefgebied:ChinaWest-ChinaZuid-ChinaNoord-Vietnam Habitat:loof- + nevelwoudbergwoudenloofwoudprimair bos op kalksteen

Hoogte (m.):1400-3300tot 4600 (!)1500-2200200-1200

 Aantal dieren in het wild:150001500700-800minder dan 300

Gewicht in kg (man):tot 35151514

Opmerkingen:laagste temperaturenhoogste levende aapkomen slechts voor in gebied van 275 km2meest zeldzame primaat in Azi� Van de 4 soorten stompneusapen nemen we er twee onder de loep: de gouden stompneusaap en de Yunnan stompneusaap.

Gouden stompneusaap

 Dit is de bekendste soort stompneusaap. Dat komt misschien door zijn grootte, zijn fraaie uiterlijk of feit dat deze soort vaker voorkomt in gevangenschap. Als enige stompneusaap wordt deze soort in diverse Chinese �n enkele Japanse dierentuinen gehouden, in totaal circa 60 dieren. De apen in de Japanse dierentuinen blijven eigendom van de Chinese overheid, die voor de �bruikleen� geld ontvangt van de dierentuinen. Het zijn echte bikkels, want in hun leefgebied zijn �s winters temperaturen tot �30 oC gemeten. Dit is voor zover bekend de laagste temperatuur die ooit gemeten is in apengebieden. Hun leefwijze is dan ook afgestemd op deze seizoensverschillen. De jongen worden alleen in het voorjaar geboren als de temperatuur hoger wordt en er meer voedsel is. Het dieet bestaat zomers uit bladeren, maar �s winters wordt dit aangevuld met bladknoppen, korstmossen en boomschors. De familiegroepjes bestaan uit 5-10 dieren, maar in de zomer kunnen groepen van wel 400-700 apen gevormd worden. Alleen gelada-bavianen en mantelbavianen komen in dergelijk grote groepen voor. Aan de rand van de groep leven meer-mannengroepjes, die bestaan uit 2-5 dieren. In het Zhouzhi natuurreservaat in het Qinling gebergte is een groep gouden stompneusapen gewend aan mensen en kunnen de dieren goed bestudeerd worden. Tot op heden zijn de dieren in het wild nog maar weinig bestudeerd en is er zeer weinig bekend over de sociale structuur. Onderzoek aan deze groep zal daar verandering in brengen. Zo bestaat bijvoorbeeld het vermoeden dat de vrouwtjes in de haremgroepjes verwant zijn. Yunnan stompneusaap Deze soort is veel minder bekend dan zijn gouden broer.

Ze leven hoog in de Yunlin Mountains in Zuidwest-China en Tibet. Men schat dat er nog circa 1500 dieren in 13 (ge�soleerde) populaties leven. Het kan in het leefgebied maandenlang vriezen en een sneeuwhoogte van ��n meter is niet ongewoon. De dieren blijven ook in de winter hoog in de bergen en trekken alleen tijdens extreme sneeuw gedurende een paar dagen de dalen in. Om in deze barre omstandigheden als bladeter (!) te overleven, eten ze in de winter voornamelijk korstmossen, die dan wel 80 % van het dieet uitmaken. Een groep Yunnan stompneusapen heeft een groot territorium (tot 10 � 30 km2) nodig, mogelijk omdat het wel 10 jaar duurt voordat het korstmos zich weer hersteld heeft. De dieren zijn niet zoals langoeren uitsluitend boombewoners: 20-80 % van de tijd wordt op de grond doorgebracht. Ook deze soort vormt in de zomer grotere groepen van wel 200 dieren. Toch was het decennia onduidelijk of de apen nog wel bestonden. Nadat de soort in 1890 door Franse wetenschappers was beschreven, duurde het tot 1962 voordat de apen weer werden gezien! Bedreigingen De stompneusapen kwamen tot enkele honderden jaren geleden nog in grote delen van China voor. Door toedoen van de mens zijn ze steeds verder terug-gedrongen in de ge�soleerde berg-ketens. Overigens waren de apen in het midden van de vorige eeuw ook al schaars. Zo werd de Tonkin stomp-neusaap pas in 1989 herontdekt nadat in 1947 het laatste exemplaar was gezien. De dieren hebben nauwelijks natuurlijke vijanden, alleen een jong dier kan door een roofvogel verschalkt worden. De oorzaken van de afname van het aantal dieren in de laatste decennia zijn de groeiende bevolking op het Chinese platteland, habitatverstoring door houtkap en omzetting in landbouwgrond en tenslotte jacht voor medicinale doeleinden. Door de ge�soleerde populaties ontstaat er in de toekomst een nog groter probleem: de genetische verscheidenheid van de restpopulaties is op langere termijn te gering. Bescherming en ecotoerisme Ofschoon de dieren op papier door wetgeving beschermd zijn, is de toestand van drie van de vier soorten stompneusapen kritiek. Er zijn diverse reservaten ingesteld, waarmee het grootste deel van het leefgebied beschermd is. De jacht is echter nog niet onder controle. Er worden regelmatig jagers aangehouden, die alle regels kennen, maar de boetes en straffen blijkbaar voor lief nemen. Men is in China begonnen met het opzetten van een ecotoerismeproject. In het dorp Xianggupin is een parkeerterrein aangelegd en er wordt een lodge gebouwd. Het probleem is dat er slechts 1 groep stompneusapen in de buurt van de lodge leeft, die bij ieder bezoek van toeristen naar lagere delen van het bos gelokt of �gedreven� wordt. Toeristen hoeven dan niet te ver de bergen in te lopen. Deze werkwijze heeft uiteraard vergaande gevolgen voor die groep stompneusapen. Bedacht moet worden dat het ecotoerisme in China in de kinderschoenen staat en men niet gewend is dergelijke projecten op te zetten. Ze zijn beter in het opzetten van projecten voor massatoerisme. Het voordeel is wel dat door het opzetten van het project de stropers uit het gebied zijn verdwenen. Misschien komt de beste bescherming voor de stompneusapen wel van de grote panda. In bepaalde reservaten komen beide soorten voor, waardoor de stompneusapen profiteren van de anti-stroper maatregelen ten behoeve van de panda.